ش از ۲ هزار شهروند کُرد در استانهای کردستان، کرمانشاه، ایلام، آذربایجان غربی، تهران و… به دلایل سیاسی و عقیدتی بازداشت شدهاند. وزارت اطلاعات، سپاه پاسداران و نیروهای انتظامی از جمله نهادهای بازداشت کننده بودهاند.
بیشترین آمار بازداشتهای جمعی مربوط به اعتراضات آبان ماه در شهرهای کرمانشاه، سنندج، مریوان، جوانرود، ارومیه، ایلام و بوکان بوده است که در پی افزایش قیمت بنزین همزمان با بسیاری از شهرهای ایران صورت گرفت. شبکه حقوق بشر کردستان پیشتر از بازداشت حداقل هزار نفر از شهروندان کُرد در جریان این اعتراضات خبر داده بود.
بخش دیگری از بازداشتهای جمعی در شهریور و مهر ماه همزمان با اعتراضات مردمی در برخی از شهرهای کردنشین و همچنین تهران به حمله ارتش ترکیه به شمال سوریه (روژئاوا) صورت گرفت. در جریان این اعتراضات خیابانی نیز دهها نفر از شهروندان معترض در شهرهای سنندج، ارومیه، تهران، جوانرود، مریوان و … بازداشت شدند.
دیگر موارد بازداشت به صورت فردی، خانوادگی و گروهی طی سال گذشته صورت گرفته است و شبکه حقوق بشر کردستان توانسته است ۵۴۰ مورد از این بازداشتها را با ذکر اسامی افراد و دیگر اطلاعات مربوط به چگونگی بازداشت و وضعیت فعلی آنها در این گزارش به ثبت برساند.
بر اساس اطلاعات موجود ۲۵۲ نفر از تعداد ۵۴۰ بازداشتی ثبت شده با قرار وثیقه آزاد شدهاند و ۵۵ نفر دیگر همچنان در بازداشت به سر میبرند یا جهت اجرای حکم به زندان منتقل شدهاند. شبکه حقوق بشر کردستان تاکنون موفق به اطلاع از آخرین وضعیت ۲۳۶ نفر باقی مانده نشده است. فشار نهادهای امنیتی برای وادار کردن بازداشتیها و خانوادههای آنها به سکوت از جمله دلایل مهم بیاطلاعی از وضعیت این افراد است.
شبکه حقوق بشر کردستان از طریق خانواده تعدادی از بازداشتیها یا بنا بر روایات خود افراد بازداشت شده که پس از آزادی بیان داشتهاند، مطلع شده است که تعداد زیادی از این افراد در دوران بازداشت به مدت طولانی در سلولهای انفرادی نگهداری شده و تحت فشار روانی و حتی شکنجههای جسمی قرار گرفتهاند. شبکه حقوق بشر کردستان همچنین پیشتر گزارشی را از آزار و اذیت جنسی کودکان بازداشت شده در جریان اعتراضات آبان ماه در یکی از بازداشتگاههای شهر مریوان منتشر کرده بود.
طی سال ۱۳۹۸ برای دستکم ۱۱۷ شهروند و فعال مدنی کُرد از سوی مراجع قضایی به اتهامات سیاسی یا آنچه از سوی حکومت «امنیتی» خوانده میشود، احکام حبس و اعدام صادر شده است. حیدر قربانی، محی الدین ابراهیمی، هوشمند علیپور، انور خضری، خسرو بشارت، کامران شیخه، داود عبدالهی، فرهاد سلیمی، ایوب کریمی و قاسم آبسته از جمله شهروندان کُردی هستند که طی این سال در داگاههای بدوی و تجدیدنظر اکثرا با اتهام «محاربه» به اعدام محکوم شدهاند یا حکم اعدام آنها در دیوان عالی کشور تایید شده است.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران در آخرین گزارش خود از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران که اسفند ماه سال گذشته منتشر شد، با اشاره به تعدادی از بازداشتهای صورت گرفته در کردستان ایران گفته بود، بیشترین زندانیان سیاسی و عقیدتی در زندانهای ایران را شهروندان کُرد تشکیل میدهند.شبکه حقوق بشر کردستان 8 فروردین