یک زندانی زن که پیشتر به دنبال شکایت طلبکارانش به دلیل عدم پرداخت بدهی خود راهی زندان قرچک شده بود، پس از آزادی در خصوص وضعیت این زندان گفته است: “خدمات فروشگاه زندان با توجه به تعداد زندانیان محدود بوده و بعد از شیوع کرونا امکانات خاص بهداشتی در اختیار زندانیان قرار داده نشده است، ما ۱۸۶ نفر در یک بند به وسیله تخت کابین‌بندی شده بودیم، به ما حتی دستکش و ماسک هم داده نشد، حتی سربازان هم ماسک و دستکش نداشتند”.
وی افزود: “تا موقعی که من در زندان بودم خبری از غربالگری نبود و حالا هم که از زندان بیرون آمده ام دوستان هم‌بندم با من تماس می‌گیرند و می‌گویند؛ امکانات بهداشتی همچنان ضعیف است. بعضی از هم‌بندی هایم که با علائم تب به پرسنل مراجعه کرده بودند، اما چندان اهمیتی به آن‌ها داده نشده بود، در حالیکه تلفن‌های کارتی یکی از منابع گسترش بیماری است؛ همه افراد صف می‌بندند و با یک گوشی حرف می‌زنند”.
این زندانی آزاد شده با اشاره به چندبرابری قیمت مواد بهداشتی در داخل زندان و ابتلای چند زندانی به کرونا ادامه داد: “مایع دستشویی‌های ۳۰۰ گرمی به قیمت ۷۰ هزار تومان به زندانیان فروخته می‌شد. حتی مواقعی بود که برای خرید مایع دستشویی منتظر می ایستادم اما نوبت به من نمی‌رسید و بعد از آن یکی از زندانیانی که دو مایع دستشویی خریده بود به من می‌گفت که حاضر است آن را به قیمت ۱۰۰ هزار تومان بفروشد. من هم به دلیل شیوع کرونا مجبور بودم همان را بخرم. کسانی که با من تماس می‌گیرند می‌گویند در حال حاضر برای مقابله با شیوع کرونا، درهای کریدور روی زندانی‌ها بسته شده است و زندانی‌ها حق ندارند داخل کریدور رفت‌وآمد کنند.
وی همچنین اعلام کرد: “زندابانها می‌گویند به تخت‌هایتان بروید و از روسری‌تان به عنوان ماسک استفاده کنید. تا جایی که من زندان بودم، هنوز کسی به کرونا مبتلا نشده بود ولی از آن زمان تاکنون چند مورد از زندانی‌ها به کرونا مبتلا شدهاند که فکر می‌کنم آمار مبتلایان بالاتر برود”.
امید مرادی، وکیل پایه یک دادگستری، که چندین موکل زندانی در زندان قرچک دارد، اظهار داشت: “در زندان زنان، مایع دستشویی معمولی ۳۰۰ الی ۵۰۰ گرمی که بهای آن ۱۰ تا حداکثر ۱۵ هزار تومان است، به مبلغ ۷۵ هزار تومان یعنی ۵ برابر قیمت مصوب در فروشگاه زندان، آن هم با منت و سختی و محدودیت به فروش می‌رسد و زندانی باید مواد اولیه بهداشتی مورد نیاز خود را به چندین برابر قیمت رسمی از فروشگاه های زندان بخرد، موکلان من از کبود اقلام بهداشتی در این زندان گلایه میکنند”.
وی ضمن اشاره به اینکه در پی ممنوعیت ملاقات ها زندانیان پولی برای خرید اقلام بهداشتی نداشته و سطح بهداشت زندان ها به شدت کاهش می یابد، بیان کرد: “بعضی از زندانی‌ها کف زندان می‌خوابند که این خود به تنهایی می‌تواند یکی از عوامل شیوع ویروس کرونا باشد. تعداد زندانیان در سالن‌ها و سلول‌ها زیاد است و همین باعث میشود اگر کسی مبتلا باشد وضعیت خطرناکی در زندانها رخ دهد. حتی معتادانی که وضعیت بدی دارند از دیگر زندانیان جدا نمی‌شوند. به دلیل کمبود جا قرنطینه به صورت جدی اعمال نمی‌شود. فروشگاه‌های زندان لوازم بهداشتی محدودی را در اختیار زندانی‌ها قرار می‌دهند که شامل یک قطعه صابون و یک پودر رختشویی در ماه است که در شرایط عادی هم پاسخگوی نیازهای زندانی نیست”.
امید مرادی، همچنین با بیان اینکه؛ حدود ۲ هزار نفر زندانی زن در قرچک نگه‌داری می‌شوند که امکانات ارائه شده به آن‌ها از حد معمول پایین‌تر است، ادامه داد: “مواد بهداشتی و حتی خوراکی به چندین برابر قیمت بیرون از زندان فروخته میشود. زندانیانی هستند که ملاقات ندارند و حالا هم که به دنبال محدود شدن ملاقات ها بسیاری از آن‌ها برای خرید موارد مورد نیازشان در مضیقه مالی هستند. بهداری داخل زندانها امکانات ناچیزی دارند که در این وضعیت شیوع کرونا مساله ساز است. ماسک و دستکش در زندانها چندان وجود ندارد و حتی جان زندانبان‌ها، پرسنل و سربازها هم در خطر است و حتی سربازها هم دستکش و ماسک ندارند”.
وی همچنین درپایان اعلام کرد: “مواردی از ابتلای چند نفر در زندان‌های قرچک و فشافویه به کرونا گزارش شده است”.
این در حالی است که علیرغم موارد ذکر شده، مهرزاد تشکریان، مدیر کل بهداشت و درمان سازمان زندان ها، عملکرد سیستم بهداشتی و درمانی زندانها را خوب ارزیابی کرده و مدعی شده است: “برای همه زندانیان امکان تب‌سنجی و مواد ضد عفونی تامین کرده‌ایم”. وی همچنین در پاسخ به این سوال که تعداد مبتلایان به کرونا در زندان‌های کشور چند نفر است، می‌گوید که اجازه گفتن تعداد مبتلایان را ندارد
بیماری کرونا یا کویید ۱۹ یک بیماری عفونی است که در اثر ابتلا به ویروس جدید کرونا ایجاد میشود. علائم معمول این بیماری سرفههای خشک، تب و تنگی نفس است. اما آنچه که موجب تبدیل این بیماری به یک اپیدمی جهانی شده است سرعت بسیار بالای انتقال این ویروس است. به همین دلیل دستوراتی مبنی بر فاصلهگذاری اجتماعی به همگان داده میشود. اما این امر در محیطهایی چون بازداشتگاه های موقت، کانون های اصلاح و تربیت و زندان ها تقریبا ناممکن است. مضاف بر این تغذیه نامناسب، نبود امکانات بهداشتی و پزشکی لازم و تراکم بالای جمعیت جان بسیاری از زندانیان را تهدید میکند.
بنا به دستورالعمل موقت کمیته دائمی بین سازمانها که نهادی مرتبط با سازمان ملل به هدف تقویت کمک های بشردوستانه است، باید تمامی اقدامات لازم جهت کاهش تراکم جمعیت زندانها انجام شود. همچنین مسئولان موظف هستند که بیش از گذشته از مجازاتهای جایگزین حبس به ویژه برای زندانیان بیمار، سالمند و یا افرادی که مشخصا در معرض خطر این ویروس قرار دارند، بهره بگیرند. به علاوه افرادی که به صورت خودسرانه بازداشت شدهاند نیز باید فورا آزاد شوند.
