بحران کرونا در زندان؛ عدم رعایت فاصله گذاری اجتماعی در زندان‌های کشور

طی هفته‌های اخیر دستکم یازده تن از زندانیان در زندان رجایی شهر کرج و زندان ارومیه به دلیل ابتلا به بیماری کرونا به بیمارستان خارج از زندان منتقل شده‌اند.

روز شنبه ۳خردادماه دو زندانی از زندان رجایی شهر کرج به بیمارستان خارج از زندان منتقل شدند. این افراد پیشتر به مرخصی اعزام و اخیرا به زندان بازگشته بودند.

یک منبع مطلع که نخواست نامش فاش شود در این خصوص به هرانا گفت: “مسئولان زندان با شیوع ویروس کرونا شماری از زندانیان را به مرخصی اعزام کردند حالا هم احتمال می‌رفت این مرخصی‌ها را تمدید کنند اما با بازگرداندن زودهنگام آنان عملا جان دیگر زندانیان را به خطر انداخته‌اند. مشخص نیست این افراد در خارج زندان موارد بهداشتی را رعایت کرده‌اند و یا مبتلا به کرونا شده باشند”.

در زندان ارومیه زندانیان پس از بازگشت از مرخصی بدون طی کردن دوره قرنطینه مستقیما به بند منتقل می‌شوند. همزمان در بند سلامت ۲ این زندان دستکم ۲۰ تن از زندانیان با علائمی مشابه بیماری کرونا مواجه شده‌اند. یک منبع نزدیک به خانواده یکی از این زندانیان به هرانا گفت: “نزدیک ۱۰ روز است که از علائمی چون حالت تهوع، از دست دادن قوای بویایی و گلودرد  شکایت می‌کنند اما مسئولان زندان انتقال این افراد به بیمارستان را به افزایش دمای بدن و ایجاد تب موکول کرده‌اند. در صورتی که ممکن است همه بیماران بیماری‌شان با تب شدید بروز نکند”.

پیشتر نیز مصطفی خزایی، زندانی متهم به جرائم خشن در زندان رجایی شهر کرج در تاریخ ۱۷ اردیبهشت از سالن ۲۰ اندرزگاه ۷ این زندان به علت ابتلا به بیماری کرونا به بیمارستان منتقل شد.

در واکنش به این مساله، مسئولان زندان از تمامی زندانیان محبوس در سالن ۲۰ این زندان تست کرونا گرفتند که ۱۶ تن از آنان مشکوک به این بیماری تشخیص داده شده‌اند.

همچنین طی روزهای اخیر ۸ زندانی با علائمی همچون تب شدید (دمای بدن بالای ۴۱ درجه) و تشنج از زندان ارومیه به بیمارستان خارج از زندان منتقل شده‌اند.

اخیرا مراجعه زندانیان بیمار به بهداری زندان افزایش یافته است، تنها در یک هفته گذشته نزدیک به ۸۰۰ نفر به بهداری زندان ارومیه مراجعه کرده‌اند.

یک منبع مطلع در این خصوص به هرانا گفت: ” با وجود مراجعه تعداد زیادی از زندانیان با علائم مشابه کرونا به بهداری، مسئولان زندان برای جلوگیری از اعتراضات، مشکل زندانیان را حساسیت فصلی اعلام می‌کنند. دکتر کاظم زاده، پزشک مسئول بهداری به دلیل کمبود تجهیزات و دارو از پذیرش بیمار جدید خودداری کرده است. او درباره خطر ابتلای زندانیان مصرف کننده متادون به بیماری کرونا نیز ابراز نگرانی کرده است. با توجه به جمعیت بالای زندانیان در زندان ارومیه، شیوع کرونا واقعا نگران کننده است”.

در زندان ارومیه حدود ۵ هزار زندانی در بندهای مختلف دوران محکومیت خود را سپری می‌کنند. تراکم جمعیت بالا در بندهای سلامت ۱ و ۲ به حدی است که نیمی از زندانیان اصطلاحا کف خواب هستند. در این دو بعد نزدیک به هفتاد تخت قرار دارد اما تعداد زندانیان دو برابر این میزان است.

این منبع مطلع در خصوص وضعیت این زندان به هرانا توضیح داد: “نزدیک به پنج هزار زندانی بدون اجرای تفکیک جرائم در این زندان بسر می‌برند. زندانیان سیاسی به بندهای عمومی با مجرمین متهم به جرائم خشن فرستاده می‌شوند و در معرض اعتیاد به مواد مخدر، خشونت و حتی تجاوز جنسی قرار دارند”.

به علاوه این منبع از فاسد شدن ذخیره غذایی تخم مرغ، مرغ و شیر زندانیان در روزهای اخیر خبر داده است.

در زندان زاهدان نیز یک زندانی با علائمی مشابه کرونا جان خود را از دست داده است. هرانا هویت این فرد را “شیراحمد سارانی، ۳۰ ساله” احراز کرده است.

یک منبع مطلع درخصوص مرگ این زندانی به هرانا گفت: “مسئولان زندان علیرغم بروز علائمی مشابه بیماری کرونا در آقای سارانی از انتقال وی به بیمارستان و یا رسیدگی پزشکی خودداری کردند. هم اکنون دستکم سه زندانی دیگر هم با همین علائم در این زندان بسر می‌برند که مسئولان از انتقالشان به بیمارستان و یا درمان آنان خودداری می‌کنند”.

همچنین نزدیک به سه هفته پیش، حسین نگهدار، زندانی متهم به جرائم خشن در زندان رجایی شهر کرج با علائمی مشابه با ویروس کرونا بیمار شده و جان خود را از دست داد. با این وجود، مسئولان زندان علت مرگ وی را سکته مغزی اعلام کردند.

یک منبع نزدیک به خانواده یکی از زندانیان محبوس در این زندان به هرانا گفت: “ناکارآمدی و پنهان کاری مسئولان زندان رجایی شهر کرج ازجمله رئیس زندان آقای الله کرم عزیزی و معاونینش موجب شده که سازمان زندان‌ها و قوه قضاییه جریان انتشار کرونا در زندان رجایی شهر را جدی نگرفته و بودجه لازم را جهت فراهم نمودن وسایل بهداشتی در اختیار بهداری زندان رجایی شهر قرار ندهند. این امر به نوبه خود موجب تشدید انتشار کرونا در میان زندانیان رجایی شهر شده است”.

وی در ادامه افزود: “اخیرا این نگرانی ایجاد شده است که به بهانه کرونا زندانیان تحت فشار مضاعفی قرار بگیرند. برخی را به بهانه ابتلا به ویروس کرونا به بند امن منتقل می‌کنند. این بند بسیار آلوده است و افراد مشکوک به کرونا با کمترین امکانات بهداشتی در آنجا بسر می‌برند. به دلیل تراکم جمعیت، حتی به بردن و آوردن به سرویس بهداشتی که باید به همراه نگهبان صورت بگیرد، به کندی انجام می‌شود و زندانی‌ها با مشکلات کلیوی و درد مثانه مواجه می‌شوند”.

به علاوه شماری از زندانیان محکوم به اعدام که پیشتر به بند امن منتقل شده و مدتی را در کنار مبتلایان به ویروس کرونا سپری کرده بودند اخیرا به بند عمومی زندان بازگردانده شده‌اند.

زندانیان در بند امن، با نگهبانان و ماموران امنیتی بیشتر برخورد دارند که همین امر منجر به افزایش احتمال ابتلا به ویروس کرونا می‌شود.

یک منبع مطلع دیگر در زمینه قرنطینه زندان به هرانا گفت: “یکی از زندانیان پس از بازگشت از مرخصی به قرنطینه زندان منتقل شد. اما حقیقت آن است که شرایط بهداشتی در خود قرنطینه زندان بسیار نامساعد است و خطر ابتلا به بیماری در آن محیط حتی بیشتر است چرا که تمام افرادی که به مرخصی رفته و یا به بیمارستان و دادگاه اعزام شده‌اند در بازگشت باید مدتی را در قرنطینه سپری کنند”.

علیرغم بخشنامه ‌های اخیر قوه قضاییه مبنی بر توقف حتی‌الامکان ورودی‌های جدید به زندان‌ها، کماکان شاهد ورود زندانیان و تراکم جمعیت در بند قرنطینه زندان قرچک ورامین و بندهای قرنطینه زندان اوین هستیم.

در بندهای زنان، اندرزگاه ۸ و اندرزگاه ۴ زندان اوین نیز، شمار زیادی از زندانیانی که در اسفندماه ۹۸ و فروردین ۹۹ به مرخصی اعزام شده بودند، با پایان ایام مرخصی بازگشته‌اند. در این زندان هر زندانی پس از ورود به زندان دو هفته در قرنطینه نگهداری و پس از آن به بند عمومی منتقل می‌شود. رعایت قرنطینه دوهفته‌ای در این زندان در حالی است که در عمل هر زندانی تازه‌وارد قرنطینه زندانیانی که پیش از او به بند قرنطینه منتقل شده‌اند را می‌شکند؛ از همین رو این نحوه اعمال قرنطینه به هیچ وجه کارساز نخواهد بود.

از سوی دیگر شمار زندانیان دارای علائم ویروس کرونا در زندان قرچک افزایش یافته و هم‌اکنون علاوه بر باشگاه، قرنطینه، سالن ملاقات شرعی، سلول‌های انفرادی و مهدکودک زندان نیز به محل نگهداری زندانیان مبتلا یا مشکوک به ابتلا به کرونا اختصاص داده شده است. از ماه گذشته تاکنون اخیر فعالیت فروشگاه زندان به دو روز در هفته کاهش یافته و همین امر موجب ازدحام جمعیت و افزایش امکان انتقال ویروس کرونا شده است.

به علاوه، به دلیل تراکم جمعیت در قرنطینه زندان قرچک، زندانیان جدیدالورود و افرادی که از مرخصی به زندان بازگشته‌اند، بلافاصله به داخل بندها فرستاده می‌شوند، همین امر موجب افزایش شیوع ویروس در میان زندانیان شده است. شماری از ورودی های جدید با علائم مشابه کرونا همچون سرفه و گلودرد به بندها منتقل شده‌اند.

پیشتر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت امسال، اداره کل امور زندان ‌های استان خوزستان با صدوراطلاعیه ای ابتلای تعدادی از زندانیان در استان خوزستان به کرونا را تایید کرد. در این اطلاعیه در حالی زندانیان جدیدالورود عامل ابتلای دیگر زندانیان به این بیماری عنوان شده‌اند که از جمله وظایف سازمان زندانها، کنترل وضعیت سلامت متهمین در دوران قرنطینه پیش از ورود به بندهای عمومی زندان است.

با توجه به عدم رعایت استانداردهای لازم بهداشتی از جمله پذیرش بیش از ظرفیت و نبود فضای مناسب زیستی برای زندانی‌ها، نبود آب آشامیدنی سالم و یا آب گرم برای استحمام، کیفیت غذای پایین و بعضا غیربهداشتی و عدم اهتمام برای اعزام زندانیان بیمار جهت درمان، عدم دسترسی زندانیان به لوازم بهداشتی حداقلی و … همواره به عنوان معضل در زندان‌های ایران مطرح بوده است.

در چنین شرایطی و با شیوع ویروس کرونا، نگرانی زندانیان از وضعیت سلامت خود و واهمه‌ دسته‌جمعی از این ویروس کشنده و همچنین انتشار پی‌درپی اخبار، مبنی بر ابتلا و حتی مرگ زندانیان مبتلا به کرونا در زندانهای مختلف کشور موجب بروز ناآرامی های گسترده از جمله زندان‌های شیبان و سپیدار اهواز، عادل آباد شیراز، سقز، الوند همدان، مهاباد، تبریز، پارسیلون خرم‌آباد و الیگودرز شد که به سرکوب، پرونده‌سازی، انتقال به سلول انفرادی، تیراندازی به محبوسین و حتی قتل بزخی از آن‌ها انجامید. هرانا ۸ خرداد