سپاه پاسداران پس از سه سال بار دیگر طرح قدیمی «امنیت محله‌محور» خود را مطرح کرده است؛ طرحی که هدف از تاکید دوباره بر اجرا و گسترش آن می‌تواند سرکوب اعتراض‌ها در خود محلات پیش از گسترش آن به نقاط مرکزی شهرها باشد. سال ۱۳۹۶ «غلامحسین غیب‌پرور»، رییس «سازمان بسیج مستضعفین»، از طرح محله‌محور بسیج و راه‌اندازی گشت‌های مقابله با اراذل و اوباش خبر داده بود و حالا محمد یزدی، فرمانده سپاه تهران، از تاسیس پایگاه‌هایی توسط بسیج در محلات برای تامین «امنیت محلات»، مقابله با «اراذل و اوباش» و «جرایمی همچون سرقت و کیف‌قاپی» خبر داده است.
با بررسی سوابق قبلی، اما گروهی که «اراذل و اوباش» خوانده می‌شوند باید کمترین نگرانی را از این گشت‌ها داشته باشند و فعالان سیاسی، فعالان مدنی و معترضان به وضعیت اقتصادی بیشترین نگرانی را.
پیش از این نیز برخی از فرماندهان ارشد نظامی و انتظامی ایران اعتراف کرده‌اند که هدف از برخی از اقدامات مشابه در گذشته آمادگی برای مقابله با معترضان سیاسی بوده است.
«اسماعیل احمدی مقدم»، فرمانده وقت نیروی انتظامی، سال ۱۳۹۴ در مصاحبه با «نشریه رمز عبور» گفته بود که این نیرو از یک سال قبل، اعتراضات احتمالی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۸۸ را پیش‌بینی می‌کرده و به بهانه‌هایی چون برخورد با «اراذل و اوباش» و تامین امنیت، رزمایش‌هایی را برگزار می‌کرده است.
به گفته احمدی مقدم، «عبدالله رمضان‌زاده»، سخنگوی دولت «محمد خاتمی» و عضو «جبهه مشارکت ایران اسلامی»، از جمله افرادی بوده که متوجه نیت نیروی انتظامی شده و در جلسات خصوصی گفته است «بیشتر می‌خواهند ما را بترسانند تا مجرمان و اراذل و اوباش را.»
فرمانده وقت نیروی انتظامی همچنین گفته بود که «محمود احمدی‌نژاد»، رییس‌جمهور وقت، به این رزمایش‌ها اعتراض کرده و گفته «چرا دارید جو را امنیتی می‌کنید؟» و فرمانده نیروی انتظامی پاسخ داده است که «لازم است. مطمئن باش بی‌شک انتخابات پرچالشی است.»
از سوی دیگر حتی اگر سپاه پاسداران بخواهد با گروه مشهور به اراذل و اوباش مقابله کند، باز هم باید فعالان سیاسی، فعالان مدنی و معترضان اقتصادی نگران باشند، چرا که با توجه به تجربه‌های قبلی، این افراد ممکن است مدتی بعد برای سرکوب شدید آنان به کار گرفته شوند.
یعنی برخورد با افراد موسوم به اراذل و اوباش و بازداشت آن‌ها برای نهادهای امنیتی یک کارکرد دیگر نیز می‌تواند داشته باشد؛ استفاده از آن‌ها برای مقابله با معترضان.
«حسین همدانی»، فرمانده سپاه تهران بزرگ، اعتراف کرده بود که نهادهای امنیتی از افراد موسوم به اراذل و اوباش برای سرکوب معترضان به انتخابات سال ۱۳۸۸ استفاده کرده‌اند.
پیش از این اعتراف هم «علیرضا بهشتی»، مشاور «میرحسین موسوی»، در ماه‌های ابتدایی این اعتراض‌ها در مصاحبه با «وب‌سایت پارلمان‌نیوز» از حضور اراذل و اوباش برای سرکوب معترضان به انتخابات سخن گفته بود.
با این تفاسیر فعالان سیاسی می‌توانند نگران باشند که تاسیس پایگاه‌های جدید سپاه پاسداران در محلات، بر خلاف ادعای فرماندهان این نهاد، هدف سیاسی و اجتماعی دارد.
هدف اجتماعی این گشت‌ها می‌تواند کنترل مواردی چون پارتی‌ها، فروش مشروبات الکلی و موضوعات مشابه باشد.
تاثیرگذاری این گشت‌ها در موضوعات اجتماعی کمتر از موضوعات سیاسی است، چرا که سطح فراگیری این موضوعات بیشتر از موضوعات سیاسی است و با وجود همه برخوردهای پیشین، شرایط مطلوب مقامات تامین نشده است.
سال ۱۳۹۶، علاوه بر طرح «محله‌محور» بسیج، سپاه پاسداران از راه‌اندازی «گشت‌های مقابله با اراذل و اوباش» خبر داده بود.
رییس سازمان بسیج مستضعفین نیز گفته بود: «در هماهنگی با دستگاه قضایی و نیروی انتظامی، گشت‌های ایست و بازرسی بسیج جمع‌آوری می‌شود و گشت‌های محله‌محور جایگزین آن می‌شود.»
فرمانده سپاه تهران گفته بود که سپاه و بسیج باید نیروی انتظامی را در مقابله با اراذل و اوباش کمک کنند. «سلمان سامانی»، سخنگوی وزارت کشور، اما گفته بود که «نیروی انتظامی تهران بزرگ از هیچ دستگاهی درخواست کمک و یا مشارکت برای مبارزه با این موضوع نداشته است.»
در زمان مطرح شدن این طرح‌ها اعتراضات مال‌باختگان موسسات مالی و اعتباری در جریان بود و دو هفته پیش از این سخنان، اعتراضات دی ماه ۱۳۹۶ رخ داد.
این طرح‌ها پس از اعتراضات دی ماه پیگیری شدند. غلامحسین غیب‌پرور، رییس سازمان بسیج، سال ۱۳۹۷ از اجرای «طرح قرارگاه تحول فرهنگی و اجتماعی محلات» در هزار نقطه خبر داده بود.
آذر سال ۱۳۹۷ نیز «محمدرضا رجبی»، معاون عملیات سپاه فجر فارس، از اجرای «طرح گشت محله‌محور بسیج» خبر داده بود. رجبی گفته بودکه در این طرح هر پایگاه مقاومت ٢١ تیم گشتی را آموزش داده است و در قالب گروه‌های ۳ تا ۵ نفره به صورت سواره و پیاده فعالیت می‌کنند.
در سه سال گذشته این نهادها مشغول سرکوب اعتراضات بوده‌اند. سپاه پس از فراغت از سرکوب اعتراض‌ها بر طرح‌های قدیمی تاکید می‌کند.
اعتراضات سال ۱۳۹۸ در شهرهای بزرگ نیز در مواردی از محلات آغاز شده است و اینک توسعه این طرح‌ها می‌تواند مقدمه‌ای برای سرکوب این اعتراض‌ها در همان محلات و پیش از گسترش یافتن آن‌ها باشد. ایران وایر ۱۶ شهریور
