یک سال پس از کشتار آبان ۹۸، یک دادگاه بینالمللی مردمی به این جنایات رسیدگی خواهد کرد. در این دادگاه که در بهمن ماه امسال در سه روز پیاپی در لاهه برگزار خواهد شد، گروهی از حقوقدانان برجسته بینالمللی شهادتهای خانوادههای جانباختگان، شاهدان عینی و کارشناسان را استماع خواهند کرد.
دهها عضو از خانوادهها و همینطور شاهدان عینی، از تشکیل چنین دادگاهی استقبال کرده و اعلام کردهاند که برای ادای شهادت در آن حضور خواهند یافت.
در پاسخ به خواست مکرر خانوادههای جانباختگان برای دادخواهی از یک سو و بیاعتنایی نهادهای بینالمللی و جامعه جهانی به کشتار آبان ۹۸ در ایران از سوی دیگر، سازمانهای «عدالت برای ایران» و «حقوق بشر ایران»، و سازمان بینالمللی «با هم علیه اعدام» در نخستین سالگرد اعتراضات آبان ۹۸، از گروهی از حقوقدانان برجسته بینالمللی درخواست کردهاند تا بهطور مستقل با بررسی دقیق این پرونده، درباره اینکه چه جنایتهای بینالمللی از سوی مقامات حکومتی و نیروهای انتظامی و امنیتی انجام شده، حکم صادر کنند.
محمود امیریمقدم: «این دادگاه گامی در راستای اجرای عدالت و جلوگیری از تکرار جنایات مشابه است. این دادگاه همچنین دو پیام مشخص دارد: یکی به خانواده کشتهشدگان که شما فراموش نشدهاید و نخواهید شد؛ و دیگری به آمران و عاملان کشتار و سرکوب معترضان مبنی بر که تمامی این جنایات ثبت میشوند و یک روز شما مورد پاسخگویی قرار خواهید گرفت.»
حمید صبی، به همراه رجینا پائولوس، دو حقوقدانی هستند که در دادستانی دادگاه بینالمللی مردمی آبان مسئولیت اخذ شهادت شاهدان و جمع آوری مدارک و اسناد برای قضات را برعهده دارند. صبی میگوید: «ما از تمامی شاهدان عینی اعتراضات، کسانی که زخمی یا بازداشت شدهاند و همینطور خانوادههای جانباختگان و زندانیان دعوت میکنیم تا با این دادگاه تماس بگیرند و با شهادت خود به این روند دادخواهی بینالمللی یاری رسانند.»
برای تماس و ارسال اسناد یا اعلام آمادگی برای شهادت دادن در دادگاه، شماره تماس ۰۰۴۴۷۷۷۰۰۵۷۰۰۷، از طریق واتساپ، اعلام شده است.
قضات دادگاه بینالمللی مردمی آبان که از کشورهای آفریقای جنوبی، آمریکا، اندونزی، انگلیس، لیبی و کانادا هستند، همگی، داوطلبانه و با هدف برقراری عدالت در حق قربانیان کشتار آبان فعالیت میکنند. در این دادگاه تمامی ضوابط بینالمللی رسیدگی حقوقی رعایت خواهد شد، از جمله اینکه از نماینده جمهوری اسلامی ایران دعوت خواهد کرد که به همراه وکلایش برای دفاع در جلسه حاضر شود.
اطلاعات بیشتر درباره قضات
اولین بار برتراند راسل و ژان پل سارتر یک دادگاه بینالمللی مردمی برای رسیدگی به جنایات جنگ ویتنام تشکیل دادند که به «راسل تریبونال» معروف شد و از آن زمان به بعد، در بسیاری از پرونده های جرائم بینالمللی که توسط جامعه جهانی نادیده گرفته شده، دادگاههای بینالمللی مردمی تشکیل شدهاند تا وظیفه دادخواهی و روشن کردن حقیقت را برعهده بگیرند.
علاوه بر شهادت شاهدان، تمامی اسناد و مدارکی که تاکنون در مورد کشتار معترضان توسط سازمانهای حقوق بشری جمعآوری شدهاند و یا تا زمان برگزاری این دادگاه گردآوری خواهند شد به این دادگاه ارائه میشوند.
از جمله این اسناد، مجموعه بیش از ۲۰۰۰ ویدئوی گردآوری شده از اعتراضات آبان است که به دقت، تاریخگذاری شده و به ترتیب زمان و شهر محل وقوع مرتب شدهاند. همچنین گزارشهای تحقیقی سازمان عدالت برای ایران و سازمان حقوق بشر ایران که تمرکزششان بر استفاده نیروهای انتظامی و امنیتی از سلاح علیه معترضان و کشتار آنان بخش دیگری از این مجموعه اسناد است.
تازهترین گزارش عدالت برای ایران که همزمان با نخستین سالگرد اعتراضات آبان منتشر میشود، اولین شماره از مجموعه گزارشهای تحقیقی «کشتار آبان ۹۸ به روایت هر شهر» است. این گزارش مروری دارد بر وقایع منتهی به کشته شدن نخستین نفر در کل کشور که در جریان اعتراضات شهر سیرجان اتفاق افتاده است. گزارش های تحقیقی «کشتار آبان ۹۸ به روایت هر شهر» ترتیب زمانی وقایع در هر شهر، محل دقیق وقوع آنها، شکل استفاده از قوای قهری توسط نیروهای حکومتی و نیز هویت افراد و نهادهایی را مشخص میکنند که بایست به دلیل مسئولیتشان در ارتکاب موارد فاحش نقض حقوق بشر و جرائم بینالمللی تحت تحقیق و پیگرد قرار گیرند.
اطلاعات بیشتر درباره اعضای هیات قضات:
کولین روهان، دادگاه کیفری بینالمللی یوگسلاوی سابق (ICTY)، مشاور حقوقی دادگاههای جرائم جنگی کوزوو و سایر دادگاههای بینالمللی
دکتر کارلا فرستمن، استاد دانشکده حقوق دانشگاه اسکس، و عضو گروههای کارشناس ابتکار عمل کنوانسیون منع شکنجه
الهام صائودی، از بنیانگذاران، و مدیر سازمان وکلای عدالتخواه در لیبی، استاد مدعو سابق مرکز عدالت بینالمللی هلنا کندی، و عضو برجستۀ سابق دوره حقوق بینالملل در موسسۀ چتم هاوس.
نورشبانی کاتجاسونگکانا، دادستان دادگاه جنایات جنگی بینالمللی علیه زنان در خصوص بردگی جنسی نظامی در ژاپن، برگزارکننده دادگاه مردمی اندونزی
واین جورداش، وکیل حقوق بشری و کیفری بین المللی، شعبه های فوق العادۀ دادگاه های کامبوج (ECCC)، دادگاه بینالمللی عدالت و دادگاه بینالمللی کیفری یوگسلاوی سابق (ICTY)، و سایر دادگاههای بینالمللی
زاک یاکوب، قاضی سابق، دادگاه قانون اساسی آفریقای جنوبی
سازمان حقوق بشر ایران 24 آبان