به مناسبت روز جهانی حقوق بشر در یک گزارش آماری_تفکیکی به بارزترین موارد نقض حقوق بشر در کردستان ایران از ابتدای سال ٢٠٢٠ تا دهم دسامبر می‌پردازد.
ناقض تمامی این موارد حقوق بشری بجز ١٧ مورد کشته و زخمی شدن کولبران توسط نیروهای نظامی ترکیه، حکومت جمهوری اسلامی ایران بوده است.
این گزارش به ٨٨٨ مورد از بارزترین موارد نقض حقوق بشر از ابتدای سال ٢٠٢٠ تا دهم دسامبر اشاره دارد:
بازداشت: ٤٧٣ مورد
کشته و زخمی شدن کولبران: ٢٢١ مورد (٥٢ کشته و ١٦٩ زخمی)
محکومیت به زندان و دیگر احکام : ١٣٨ مورد
اعدام شهروندان کُرد: ٣٥ مورد
کشته و زخمی شدن شهروندان مدنی براثر انفجار مین: ٢١ مورد (٩ کشته و ١٢ زخمی)
بازنمود موارد نقض حقوق بشر
بازداشت:٤٧٣ نفر
- ٤١٦ نفر با اتهامات عموما “امنیتی” توسط نهادهای امنیتی بازداشت شدند.
- ٥٧ نفر جهت سپری کردن احکام صادره بازداشت و به زندان منتقل شدند.
حوزه فعالیت:
- ١٠ فعال محیط زیست، ٥ دانشجو ،٣٠ فعال مدنی، ٢ روزنامه‌نگار، ١معلم، ٢ فعال کارگری، ٢ فعال حقوق زنان،٤ پژوهشگر و نویسنده، ١زندانی سیاسی سابق، ١ خانواده فعال سیاسی، ٧ فعال فضای مجازی، ٥ معترض آبان، ٢ فعال یارسانی، ٣نوازنده،١وکیل، ١ عضو جبهه متحد کُرد، ١ عضو مکتب قرآن، ٢سرباز، ٤ هنرمند، ٢ نوکیش مسیحی،٢دراویش گنابادی، ٣ عضو شورای روستا، یکی از مادران آشتی کردستان، ٢کوهنورد،١ ورزشکار، ٢٦ فعال مذهبی،٤٨ کولبر
عامل و نحوه بازداشت شهروندان:
- ٣٩٧ نفر از سوی نیروهای امنیتی، ١ نفر از سوی نیروهای لباس شخصی و ٧٠ نفر از سوی نیروهای نظامی بازداشت شده‌اند (از جمله ٤٨ کولبر) و ١ تن از سوی نیروهای ارتش سایبری بازداشت شده است.
- ٣٢٤ نفر بعد از بازداشت سرنوشتشان نامعلوم بوده
- منزل ١١٢ نفر از سوی نیروهای امنیتی مورد یورش و تفتیش قرار گرفته
- وسایل شخصی ٣١ نفر توقیف شده است
- منزل ١٣ نفر مورد تخریب قرار گرفته است
- ٣ تن مورد بی احترامی و توهین قرار گرفته‌اند
- و ٤ نفر به هنگام بازداشت زخمی و ٨ نفر مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته است
اتهام وارده به هنگام بازداشت:
- ٥١ نفر به اتهام همکاری با یکی از احزاب کُردی
- ٤٨ نفر به اتهام کولبری
- ١٤ نفر در خصوص فعالیت‌های مذهبی
- ١٢ نفر فعالیت در فضای مجازی و انتقاد از حکومت (٥ مورد در رابطه با شیوع ویروس کرونا)
- ١١نفر در جریان اعتراض به ساقط کردن هواپیمای اوکراینی
- ٧ نفر بعد از اعتراضات آبان ماه
- ٤ نفر فعالیت احزاب اپوزیسیون کُرد در روستایشان
- ٤ نفر نگهداری پرچم کردستان
- ٣ نفر در جریان برگزاری مراسم برای جانباختن یکی از اعضای خانواده که در یکی از احزاب کُردی عضویت داشته است
- ٣ نفر برگزاری مراسم جانباختن فعالین محیط زیست
- ٢ نفر پخش شیرینی در سالروز تاسیس جمهوری کردستان
- ٢ نفر پیوستن به کمپین من رای نمی‌دهم و تبلیغ برای عدم شرکت در انتخابات
- ٢نفر به اتهام حضور در مزار کشته‌شدگان آبان ماه در مریوان
- ٢نفر در ارتباط با برگزاری مراسم نوروزی
- ٢ نفر تغییر دین
- ١نفر تبلیغ علیه نظام
- ١نفر درگیری لفظی با یکی از مسولین پادگانی در رابطه با مسائل جنبش کردستان
- ١نفر به اتهام توهین به مقدسات
٢٦ تن از بازداشت‌شدگان زن بوده‌اند.
کشته و زخمی شدن کولبران:
- در این مدت ٢٢١ کولبر کشته و زخمی شده‌اند (٥٢ کشته و ١٦٩ زخمی)
- ١٧١ نفر با شلیک مستقیم نیروهای نظامی کشته و زخمی شده‌اند
- ١٠ کولبر، به دلیل سقوط از ارتفاع کشته و زخمی شده است
- ٢ کولبر، به دلیل سقوط به داخل رودخانه در حین کولبری
- ٣ کولبر به دلیل سرمازدگی در برف و کولاک جان باختند
- ١٧ کولبر با شلیک نیروهای مرزی ترکیه کشته و زخمی شدند
- ٤ کولبر، در نتیجه ضرب و شتم از سوی نیروهای مرزی و نظامی زخمی گردید
- ٤ کولبر در نتیجه انفجار مین زخمی شد
- ٩ کولبر در نتیجه سانحه رانندگی
٤١ تن از این کولبران زخمی شده ١٧ سال سن داشته است.
شهروندان کُرد محکوم شده به زندان و دیگر احکام :
تعداد: ١٣٨ نفر
چگونگی احکام:
- محکومیت به اعدام ٣ زندانی سیاسی (هوشمند علیپور، محی‌الدین ابراهیمی، شاکر بهروزی)
- محکومیت یک فعال مذهبی به اعدام (محی‌الدین تازه وارد)
- ٤١٧ سال و ١١ روز زندان تعزیری
- ٤٨ سال و ٣ ماه زندان تعلیقی
- ١٠٨٤ ضربه شلاق
- ١ مورد تبعید به زندان دور از مکان زندگی
- ١ حکم ممنوع‌الخروجی
- ٢٥٠میلیون تومان جریمه نقدی
حوزه فعالیت تعدادی از این افراد:
- ٢٠ فعال مدنی و فرهنگی
- ٧ فعال محیط زیست
- ١فعال کارگری
- ٧فعال مذهبی
- ١ معلم و ١ استاد دانشگاه
- ١ فعال آیین یارسانی
- ١ نفر عضو حزب وحدت ملی
- ٦ روزنامه‌نگار
- ٣ زندانی سیاسی در زندان با احکام جدید مواجه شده‌اند
- یکی از بازداشت‌شدگان آبان‌ماه ( رسول کریمی، کرمانشاه)
- ١مادر آشتی کردستان
- ١ فعال حقوق زنان
اتهامات وارده:
- همکاری با احزاب کُردی: ٧٢ نفر
- اخلال در نظم عمومی از طریق شرکت در تجمعات:٢١
- شرکت در اعتراضات شهریور ٩٦ در اعتراض به کشتار کولبران: ١٠
- تبلیغ علیه نظام: ٢٧
- اجتماع و تبانی: ٣
- تشویش اذهان عمومی: ٢
- عضویت در گروهای سلفی: ٤
- عضویت در گروهای معاند کشور: ١
- نشر اکاذیب: ٣
- آتش زدن بنر قاسم سلیمانی: ٣
- اقدام علیه امنیت ملی: ١٩
- محاربه: ١
- شرکت در تجمعات:٢
- اهانت به مامورین: ١
- جاسوسی برای دول متخاصم: ٢ خروج غیرقانونی از مرز: ١
- حمل سلاح: ١
١٠تن از این شهروندان زن بوده‌اند.
اعدام در کردستان ایران:
تعداد اعدام : ٣٥ نفر
- در این مدت از مجموع ٢٣١ اعدام در ایران ٢٧ تن از آنان شهروند کُرد بوده‌اند که عموما به اتهام قتل در زندان‌های حکومت ایران اعدام شدند.
- ٢٨ نفر به اتهام قتل
- ٢ نفر به اتهام قاچاق مواد مخدر
- اعدام زندانی سیاسی (هدایت عبدالله‌پور، صابر شیخ عبدالله و دیاکو رسول‌زاده)
- مصطفی سلیمی به اتهام قتل و سیاسی
- اعدام این زندانیان ( ١٢ نفر در زندان ارومیه، ١٠ نفر در زندان سنندج، ٢ نفر در زندان مراغه، ٢نفر در زندان سقز، ٢ نفر در زندان کرمانشاه، ١ نفر در زندان بروجرد، ١ نفر در زندان تبریز، ٢ نفر در زندان نقده، ١ نفر در زندان مهاباد، ١ نفر در زندان میاندوآب و یک زندانی سیاسی در یکی از پادگان‌های اشنویه) بوده است.
- ٢ تن از زندانیان اعدام شده، کودک_مجرم بودند که در زمان ارتکاب جرم قتل ١٧ سال سن داشته است ( امیر محمودپور و شایان سعیدپور)
باید گفت اعدام مصطفی سلیمی، زندانی سیاسی که در زندان سقز اعدام شد در این مدت بسیار رسانه‌ای شد.
همچنین هدایت‌عبدالله پور زندانی سیاسی کُرد، که بعد از نزدیک به دو ماه ناپدیدسازی اجباری در یکی از پادگان‌های اشنویه بصورت تیرباران اعدام شد.
اعدام صابر شیخ عبداالله و دیاکورسول‌زاده نیز بصورت گروهی و بدون اطلاع قبلی به خانواده‌شان به اجرا درآمد.
باید گفت اعدام در زندان‌های شهرهای کردستان بیش از این تعداد می‌باشد، اما به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در مورد افراد اعدام شده، ملیت آنها به عنوان کُرد یا غیرکُرد نامشخص است. از جمله اعدام ٧ نفر در زندان ارومیه و ٣ نفر در زندان دیزل‌آباد کرمانشاه در مدت ٧ ماه ٢٠٢٠
کشته و زخمی شدن شهروندان کُرد براثر انفجار مین:
- در این مدت ٢١ شهروند کُرد براثر انفجار مین در شهرهای کردستان کشته و زخمی شده‌اند(٩ کشته و ١٢ زخمی)
- ٥ نفر در کرمانشاه، ٥ نفر در ایلام، ٢ نفر در بانه، ٢ نفر در پیرانشهر، ١ نفر در ارومیه، ١ نفر در مریوان، ١ نفر در پاوه، ١ نفر در سردشت، ١ نفر در اشنویه و ١ نفر در اورامانات
- ١٤ نفر براثر انفجار مین ٧ نفر براثر انفجار گلوله توپ و خمپاره
- یکی از کشته‌شدگان یک کودک ١٤ ساله در کرمانشاه بوده است (پیام رستمی)
- ٢تن از زخمی‌شد‌گان نیز کولبر بوده است.
همچنین:
- در این مدت ٤ کارمند مین روب دیگر در منطقه مهران/ ایلام و قصرشیرین براثر انفجار مین زخمی شده‌اند که یکی از آنان اهل دهلران/ ایلام بوده و اصالت دقیق مین‌روب دیگر مشخص نیست.
- ٧ نیروی ارتش و یک سرباز نیز در شهرستان دهلران، ٤ سرباز هنگ مرزی و ارتش در سقز و سردشت بر اثر انفجار مین زخمی شده‌اند.
- ٥ نیروی منابع طبیعی در استان کرمانشاه نیز به هنگام حضور در جریان آتش‌سوزهای کرمانشاه براثر انفجار مین زخمی شدند. کردپا ۲۰ آذر
