تجمع و اعتراضات به مرگ مهسا امینی، از شهرهای کردستان فراتر رفت و شهرهای بسیاری را در ایران در نوردید. در واکنش، پلیس و نیروهای امنیتی برای سرکوب تظاهرات به خشونت متوسل شدند. گزارشهای متعدد تاکنون کشتهشدن دستکم دو تن را در اعتراضات دیواندره تایید کردهاند. زنان معترض در شهرهای مختلف ایران در صف نخست اعتراضات بودند.
به دنبال اعلام مرگ مهسا امینی، در بازداشت پلیس تهران، اعتراضها به حجاب اجباری و عملکرد گشت ارشاد ابعاد بیسابقهای پیدا کرد؛ معترضان شعارهایی علیه رهبر و حکومت جمهوری اسلامی و حجاب اجباری سردادند.
در بسیاری از تصاویر ارسالی روز دوشنبه زنان معترض در شهرهای مختلف ایران در صف نخست اعتراضات بودند و بسیاری از آنها روسریهای خود را برداشتند.
رد شدن از پست Instagram, 1
پایان پست Instagram, 1
عزاداران معترض شعار میدادند «میکشم، میکشم، آنکه خواهرم کشت».
مهسا (ژینا) امینی، دختر کرد ۲۲ ساله ایرانی ساعت ۶ عصر سهشنبه ۲۲ شهریور در نزدیکی ایستگاه مترو شهید حقانی در تهران بازداشت شد و سپس در مقر پلیس در تهران از حال رفت.
مهسا امینی روز شنبه، یک روز بعد از اعلام خبر درگذشتش، تحت تدابیر امنیتی، در سقز به خاک سپرده شد.
نام او در شبکههای اجتماعی میلیونها بار تکرار شده است.
از کردستان تا تهران
صبح دوشنبه پس از فراخوان شماری از احزاب کرد مخالف حکومت، عملا در بسیاری از شهرهای کردستان ایران کسبه و بازاریان دست از کار کشیدند و اعتصاب کردند.
در همین روز ابتدا گزارشهایی از تظاهرات در شهرهای سنندج، مهاباد، اشنویه، سقز مریوان، بوکان، پیرانشهر، کامیاران منتشر شد و در ادامه روز، در شبکههای اجتماعی تصاویری منتشر شد که حاکی از تیراندازی و یورش گارد ویژه و نیروهای پلیس به سوی معترضان بود.
نهادهای ناظر بر وضعیت حقوق بشر تا کنون کشتهشدن دستکم دو تن را در اعتراضات دیواندره تایید کردهاند.
فضای شهر دیواندره کاملا نظامی توصیف شده است و گزارش شده که دستکم ۱۰ نفر مجروح شدند اما با توجه به شدت درگیری احتمال افزایش تعداد مجروحان وجود دارد.
رد شدن از پست Instagram, 2
پایان پست Instagram, 2
شبکه حقوق بشر کردستان از مجروح شدن یک دختر ۱۰ ساله در بوکان در تیراندازی ماموران ضد شورش خبر داده است. ههنگاو هم میگوید گلوله به سر این کودک اصابت کرده و حال او وخیم است.
همزمان عکسها و ویدیوهایی از تظاهرات دانشجویان دانشگاه تهران، تربیت مدرس، علامه طباطبایی و امیرکبیر (پلی تکنیک) منتشر شد.
بعدتر فراخوانهایی در اینترنت و فضای مجازی منتشر شد که در آن شماری از کنشگران حقوق زنان در ایران از معترضان خواسته بودند تا در بلوار کشاورز گرد هم آیند.
یک شاهد عینی به بیبیسی فارسی گفت در اعتراضهای دوشنبه شب در محدوده میدان ولیعصر و بلوار کشاورز تعداد زیادی از معترضان بازداشت شدند.
اصفهان، رشت، مشهد، ارومیه و گوهردشت نیز از دیگر شهرهایی بود که تظاهرات در آنها به رسانهها و شبکههای اجتماعی درز کرد.
در شبکههای اجتماعی ویدیوهایی منتشر شده از برخورد خشن نیروهای انتظامی و امنیتی با زنان و دختران خبر میداد.
رد شدن از پست Instagram, 3
پایان پست Instagram, 3
پلیس علاوه بر ماشینهای آبپاش، از گاز اشکآور و همچنین اسلحه گرم استفاده کرد.
گروهی از ایرانیان نیز در برلین برای همبستگی با اعتراضها به مرگ مهسا امینی در ایران تجمع کردند و تعدادی از زنان موهای خود را بریدند.
در فرانسه نیز عدهای در برابر سفارت ایران در پاریس دست به اعتراض زدند.
این اعتراضها در میان کاربران و فعالان غیر ایرانی هم انعکاس داشته است.
واکنشهای حکومتی
در نخستین واکنشها حسین رحیمی، فرمانده انتظامی تهران بزرگ در نشستی خبری در توضیح مرگ مهسا امینی گفت «هیچ قصوری از سوی پلیس صورت نگرفته و همه گفتهها درباره علت مرگ خانم امینی کذب محض است».
همزمان با اعتراضات در ایران، نت بلاکس که سرعت و دسترسی به اینترنت در نقاط مختلف جهان را رصد میگند، قطعی اینترنت در سنندج مرکز استان کردستان را تایید کرده است.
حکومت ایران در سالهای گذشته با قطع اینترنت همزمان با اعتراضات داخلی همواره تلاش کرده که از گسترش اخبار سرکوب اعتراضات توسط ماموران امنیتی خود جلوگیری کند.
شبکه خبری شرق نیز گزارش داده بود که اپراتور همراه اول نام مهسا امینی را در پیامکها «فیلتر» کرده است. هرچند وزارت ارتباطات اعلام کرد «دستوری در این زمینه نداده» و دستوری هم «دریافت نکرده است.»
خبرگزاری دولت ایران – ایرنا – اعلام کرد که اعتراضات «محدود» بوده و تنها در تعدادی از شهرهای هفت استان برگزار شد که پلیس آنها را متفرق کرد.
با وجود این، اکثر خبرگزاریهای مطرح داخل ایران اخبار اعتراضات روز دوشنبه در سراسر این کشور را – دستکم تا بامداد سهشنبه – پوشش نداده و یا در حاشیه و به صورت مختصر به آن اشاره کردهاند که در این اخبار کوتاه هم نشانی از شعارها و مطالبات معترضان، برخورد خشن ماموران با اعتراضات در نقاط مختلف کشور، شلیک گاز اشکآور و کشته یا زخمیشدن معترضان دیده نمیشود.
۲۹ شهریور ۱۴۰۱
www.bbc.com