از دو ماه پیش تاکنون تعداد زیادی از شهروندان ساکن ریژاو (ریجاب) و روستاهای اطراف آن که اکثرا نیز جوان هستند، به بهانههای مختلف توسط نیروهای امنیتی وابسته به سازمان حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی، به صورت گروهی و فردی بازداشت شدهاند. بازداشتشدگان همگی به بازداشتگاههای امنیتی در کرمانشاه و تعدادی نیز پس از مدتی به زندان دیزلآباد این شهر انتقال یافتهاند. تمامی این افراد در این مدت از حق ملاقات با خانواده محروم بودند و حتی اجازه تماس تلفنی هم نداشتهاند.
تاکنون هیچ اتهام مشخصی علیه هیچ یک از این افراد به صورت رسمی اعلام نشده است. اما در مراجعه مکرر خانواده بازداشتشدگان به مراجع قضایی، دادستان دادگاه انقلاب اسلامی دالاهو از تشکیل دادگاه برای این افراد به اتهام “محاربه” و “افساد فی الارض” خبر داده و از بازداشتشدگان تحت عنوان “اشرار”، “مجرمان” و “معاندان” نام برده است.
کاوه کرمانشاهی، سخنگوی شبکه حقوق بشر کردستان درباره طرح این اتهامات میگوید: «در قوانین کیفری ایران هیچ تعریف مشخصی از اشرار و معاند وجود ندارد. اصولا استفاده از این عناوین در ادبیات سیاسی و رسانهایی حکومت ایران برای اطلاق به افرادی استفاده میشود که امنیت جامعه را مختل کردهاند (اشرار) و کسانی که در مقابل نظام اسلامی ایستادهاند و دشمن فرض میشوند (معاندان). اما در مورد این افراد تحقیقات ما نشان داده است که نه تنها هیچ شکایت خصوصی از طرف اهالی روستاهای محل سکونت این افراد علیه آنها وجود ندارد، بلکه عموما به عنوان افرادی عادی در جامعه خود مشغول کار و زندگی بودهاند.»
سخنگوی شبکه حقوق بشر کردستان اما ادعای دادستان دادگاه انقلاب اسلامی دالاهو مبنی بر اتهام محاربه و افساد فی الارض را غیرعادی و بسیار سنگین میداند: «اصولا در چنین مرحلهایی از روند حقوقی که متهم هنوز در اختیار نهادهای امنیتی است و در دادگاه حاضر نشده، طرح چنین اتهامات سنگینی که میتواند اشد مجازات یعنی حکم اعدام را در پی داشته باشد، بیشتر از آنکه شکل حقوقی داشته باشد، به نظر میرسد برای ایجاد فضای رعب و وحشت در جامعه بیان میشود. شنیدهها از شهر ریژاو و روستاهای محل بازداشت این افراد هم حکایت از حاکم شدن یک فضای امنیتی در منطقه دارد. به صورتی که خانواده هیچ یک از این افراد حاضر به اطلاع رسانی در مورد بازداشتها نیستند.»
ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی افساد فی الارض را چنین تعریف میکند: «هرکس به طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی و میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد به گونهای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع گردد مفسد الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد.»
اسامی تعدادی از بازداشتشدگان و مدت زمانی که از بازداشتشان میگذرد، بنا بر تحقیقات شبکه حقوق بشر کردستان به شرح زیر است:
۱. عدنان طهماسبی، بیش از یک هفته
۲. رزگار ابراهیمی، بیش از یک هفته
۳. یحیی مصطفایی، بیش از یک هفته
۴. یاسر دارابی، بیش از دو هفته
۵. پیمان محمدی، حدودا یک ماه
۶. پوریا عزیزیانی، حدودا یک ماه
۷. شمسالدین قادری، حدودا دو ماه
۸. ایمان صالحی، حدودا دو ماه
۹. یعقوب الماسی، حدودا دو ماه
۱۰. حمزه محمدی، حدودا دو ماه
۱۱. علیرضا محمدی، حدودا دو ماه
۱۲. عمران دارابی، حدودا دو ماه
طی ماههای اخیر دهها شهروند و فعال کُرد در شهرهای مختلف سنندج، مریوان، مهاباد، ارومیه، سقز، کامیاران، شاهیندژ، تکاب و… توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدهاند. شبکه حقوق بشر کردستان هفته پیش اعلام کرده بود، تنها در ماه تیر سال جاری دست کم ۳۴ شهروند و فعال کُرد در ایران بازداشت شدهاند. این تعداد طی شش ماه گذشته به بیش از صد تن میرسد.
تعداد و نوع این بازداشتها که بیشتر به صورت جمعی صورت گرفتهاند حکایت از آغاز موج جدیدی از فشار بر شهروندان و فعالان کُرد و تشدید فضای امنیتی در کردستان دارد. از سوی دیگر از شهریور ماه سال پیش تا کنون سپاه پاسداران چندین بار مقر و مواضع احزاب اپوزیسیون کُرد در خاک اقلیم کردستان را مورد حملات موشکی و هدف توپباران قرار داده است که منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از اعضای این احزاب شده است.