با گذشت سالها پیگیری کماکان افراد بیشناسنامهها در سیستان و بلوچستان از خدمات دولتی بیبهرهاند و علیرغم با اینکه این افراد در ایران متولد شدهاند جزو آمار جمعیتی محسوب نمیشوند.
فقر، صعبالعبور بودن منطقه و نبود وسیله نقلیه برای جابهجایی موجب شده تا سیستانیها برای مراجعه به شهر و درخواست صدور شناسنامه با مشکل مواجه باشند. آنها مجبورند تمام عمر خود را در روستا بگذرانند.
سیستان و بلوچستان به دلیل هممرز بودن با کشورهای افغانستان و پاکستان و ارتباطات قومی و قبیلهای با مردمان این کشورها، همچنان با معضل افراد بیشناسنامه دست به گریبان است.
«رضا راحت دهمرده»، مدیر کل ثبت احوال سیستان و بلوچستان در گزارشی که روزنامه همشهری منتشر کرده گفته است: «افراد بدون هویت به چند گروه تقسیم میشوند. گروه اول کسانی هستند که ادعا میکنند پدر و جد پدری آنان، شناسنامه دارند ولی برای فرزندانشان شناسنامه نگرفتهاند.»
آقای دهمرده گفته مدارک اثبات نسب را دریافت میکنیم و مطابق قانون و دستورالعملها برای این افراد پرونده تشکیل میدهیم. در واقع ما فقط مسئول تشکیل پرونده هستیم و بررسی اینکه تابعیت ایرانی دارند یا خیر در حوزه اختیار ما نیست. سیستان و بلوچستان ۲۰ شهرستان دارد و در هر شهرستان حدود ۱۰۰ پرونده داریم.
مدیرکل ثبت احوال استان سیستان و بلوچستان با بیان اینکه هویت افراد بدون شناسنامه را نیروی انتظامی و تابعیت را شورای تامین هر شهرستان بررسی میکند و شورای تامین از مراجع مختلف در خصوص وضعیت فرد بیشناسنامه، استعلام میگیرد و در نهایت، پرونده بعد از تکمیل به شورای تامین سپرده میشود. اگر تابعیت تایید شد، برای فرد و اعضای خانواده، شناسنامه صادر خواهیم کرد. اگر تایید نشود بعد از ابلاغ به فرد، اگر اعتراضی داشت میتواند از طریق مراجع قضایی پیگیری کند گفته «برای رسیدگی به پرونده ۲ هزار بیشناسنامه منتظر پاسخ از جانب مراجع انتظامی و شورای تامین هستیم و تا زمانی که پاسخی از طریق این مراجع به ما دادهنشود، نمیتوان اقدامی انجام داد.»
علیم یارمحمدی نماینده مجلس شورای اسلامی میگوید «اغلب بیشناسنامهها در مناطق صعبالعبور زندگی میکنند. آنها در سیلی که ابتدای سال رخ داد، برای گرفتن چادر و سایر امکانات نیاز به مدارک هویتی داشتند. این مساله تحمل وضعیت را برای آنها سختتر کرد.»
به گفته این نماینده مجلس «وزارت کشور و دولت اعلام کردند که به افراد بیشناسنامه به صورت ضربالاجل مدارک هویتی داده میشود ولی بعید میدانم بیشناسنامههای مناطق سیلزده تاکنون شناسنامه گرفته باشند.»
یارمحمدی در گفتگو با خانه ملت میگوید «بیشترین بیشناسنامهها در بلوچستان مرکزی و جنوب ساکن هستند. تقریبا بیش از ۴۰ درصد جمعیت زاهدان یعنی در حدود ۳۵۰ هزار نفر در مناطقی زندگی میکنند که متاسفانه آمار بروز آسیبهای اجتماعی بالاست. این افراد شناسنامه ندارند و خدمات آموزشی، پرورشی و بهداشتی دریافت نمیکنند. بعد از پیگیریهای ما اخیرا تعدادی مدرسه در این مناطق احداث شده است. در هر حال این وضعیت در شأن دولت و نظام نیست.»
نماینده زاهدان با بیان اینکه در شهرستان نیکشهر و دهستانهای کتیج، توتان و مهمدان نیز اکثر ازدواجها فامیلی است و خدمات بهداشتی به ندرت ارائه میشود گفته «متاسفانه امکانات در این مناطق صفر است.» کمپین فعالین بلوچ ۵اسفند