بحران حاشیه نشینی؛ وقوع آتش سوزی های گسترده در مناطق «کپرنشین» چابهار در سایه بی تدبیری مسئولان

طی مدت دو روز، چابهار شاهد سه آتش‌سوزی بود. مجتمع غذایی پلاژ ساحلی تیس، اسکله صیادی هفت تیر و محله فقیرنشین «جنگلوک» در آتش سوختند.

«جنگلوک» حاشیه شهر نیست. پشت شرکت نفت است، نزدیک ساحل بزرگ. اگر بگوییم وسط شهر است، دروغ نگفته‌ایم. نه آب دارند، نه برق و نه سقف محکمی بالای سر. از تنها تیر چراغ برق منطقه سیم‌های شلخته خودشان را تا کپرها رسانده‌اند تا نوری باشند برای آلونک‌نشین‌ها.

نصف جمعیت ١١٢ هزار نفری شهر چابهار حاشیه‌نشین هستند و در سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند. اهالی «جنگلوک»، «مرادآباد»، «کُمب»، «هوت‌آباد» و … بیشترشان کارگر روزمزد و دستفروش‌اند و گرانی خانه و نبود کار و درآمد ثابت باعث شده این‌ها کپرنشین شوند. شناسنامه‌دارها با یارانه روزگار می‌گذرانند و بی‌شناسنامه‌ها چشم دوخته‌اند به درآمد روزانه بساط‌شان. چابهار در ۴٠-٣٠ سال اخیر تغییر چندانی نداشته و تنها اسم زیبای منطقه آزاد را یدک می‌کشد. تصمیمات کلان چابهار در تهران گرفته می‌شود و زمین‌های آن متعلق به بنیاد مسکن و شهرسازی است.

‌سال گذشته معین‌الدین سعیدی، عضو شورای شهر چابهار از حدود ٢٠ هزار نفری گفت که بدون آب و برق در لابه‌لای کپرها و تایرها زندگی می‌کنند. سعیدی هشدار داده بود: “این جا در کنار زیبایی‌های منطقه آزاد شاهد معضل جدی سکونتگاه‌های غیررسمی هستیم. قبلا مسئولان می‌گفتند حاشیه‌نشین‌ها اتباع بیگانه‌اند و نباید امکانات داد، درحالی ‌که ٩۵ درصد آن‌ها ایرانی‌اند و هویت ایرانی دارند. حاشیه‌نشینی یکی از بحران‌های جدی ایران است”.

رحمدل بامری، فرماندار چابهار سکونتگاه‌های غیررسمی را داستان امروز و فردا نمی‌داند. او می‌گوید: ” این‌ها حاشیه‌نشین‌های چابهار مال دیروز و امروز نیستند. مطابق برنامه دولت برای ساماندهی مناطق حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیررسمی باید فکری به حال این‌ها کرد”.

رحمدل بامری، گستردگی آتش‌سوزی در این نقاط را به چوب‌ها، کپرها و کامپوزیت فشرده به کاررفته نسبت می‌دهد. او در اینباره می‌گوید: “جنس‌های به کاررفته در محل حریق دامنه آتش را بالا بردند. متأسفانه روز ١٨ اردیبهشت، آشپزی روی پیک‌نیک و نشت گاز باعث حریق در منطقه «جنگلوک» شد. شعله‌های آتش به کپرهای دیگر هم سرایت کرده و ٣٠ کپر در آتش سوختند”.

رسول راشکی، مدیرعامل هلال‌احمر استان سیستان‌وبلوچستان هم از ٢٧-٢٨ کپری می‌گوید که جان به آتش دادند و جای آنها را چادرهای اسکان اضطراری گرفتند. او مشاهداتش را اینگونه روایت می‌کند: “ساعت ۴ و ٣٠دقیقه همزمان با آتش‌نشانی به یکی از مناطق حاشیه‌نشین چابهار به نام «جنگلوک» رسیدیم. ٢٧-٢٨ کپر کاملا سوخته بودند. مشخص نبود سیم اتصالی کرده بود یا به دلیل دیگر آتش‌سوزی شروع شده بود”.

حاشیه نشینی یکی از بزرگترین چالش های پیش روی بافت شهری ایران است. عدم وجود امنیت، فقر فرهنگی، فرهنگ اقتصادی، وجود افراد معتاد و مواد فروشان و سایر موارد تنها بخشی از معضلاتی است که حاشیه نشینان را تهدید می‌کند. شهروند ۲۱ اردی بهشت