اطلس زندان‌های ایران که از تیم پژوهشی وابسته به سازمان غیرانتفاعی «اتحاد برای ایران» تشکیل شده است و با تمرکز بر زندانیان سیاسی، به جمع‌آوری و اعتبارسنجی اطلاعات مربوط به وضعیت حقوق بشر در ایران می‌پردازد، در جدیدترین گزارشی که منتشر کرده، از فعالیت یک بازداشتگاه مخفی سپاه پاسداران در تهران خبر داده است. گفته شده این بازداشتگاه «یک الف» نام دارد و متعلق به «قرارگاه ثارالله» است.
اکثر افرادی که تاکنون به این بازداشتگاه منتقل شده‌اند، متهمانی بوده‌اند که سابقه بازداشت قبلی نداشته‌اند. هم‌چنین برخی از معترضان خیابانی استان تهران که ماموران سپاه آن‌ها را دستگیر می‌کنند، به این بازداشتگاه منتقل می‌شوند.
اطلاعات این گزارش برپایه مصاحبه با زندانیانی که در چند سال گذشته در این بازداشتگاه مخفی نگهداری شده، جمع‌آوری شده‌اند. محل دقیق این بازداشتگاه مشخص نیست اما پژوهش‌گران این گزارش به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا در نواحی شرقی و یا شمال شرقی تهران قرار دارد.
زندانیان پیشین این بازداشتگاه از «بلوار ارتش»، اطراف «مینی‌سیتی»، انتهای «بزرگراه بابایی»، «پارچین» و «جاده خاوران» به عنوان مکان‌های احتمالی این بازداشتگاه مخفی نام برده‌اند.
زندانیانی که با پژوهش‌گران اطلس صحبت کرده‌اند، می‌گویند چشم‌های تمامی زندانیان از مبداً تا مقصد بسته است و سپاهی‌ها نیز در طول مسیر آن‌ها را تحت نظر دارند. علاوه بر این‌که چشم متهم را به طور کامل می‌بندند، چهار طرفِ مینی‌بوس‌های انتقال زندانی نیز با پرده پوشیده می‌شوند. حتی بین راننده و زندانی‌ها نیز پرده‌ای قرار داده‌اند.
این بازداشتگاه به شکل کاملاً امنیتی ساخته شده و طبق بررسی‌های پژوهش‌گران اطلس زندان‌های ایران، از سال ۱۳۹۵ یا ۱۳۹۶ مورد استفاده قرار گرفته است. نخستین گزارشی که به دست اطلس رسیده، مربوط به انتقال «سهیل عربی» و «نسترن نعیمی» در سال ۱۳۹۶ به این بازداشتگاه بوده است.
در این سال هم‌چنین عمده بازداشت‌شده‌های تظاهرات سراسری دی ماه که توسط نیروهای بسیج و سپاه بازداشت شده بودند، در این مکان مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. فرد بازداشت‌شده‌ای که دی ۱۳۹۶ در بخش عمومی (سوییت) بازداشتگاه یک الف نگهداری شده، محیط این بازداشتگاه را برای اطلس چنین شرح داده است: «یک الف در فضای دور از محیط مسکونی، تجاری و صنعتی قرار دارد. حدود یک ربع قبل از آن که به در ورودی این مجموعه برسیم، صدای هیچ‌گونه وسیله نقلیه‌ای به گوش نمی‌رسید.»
او برای لحظاتی حیاط این بازداشتگاه را دیده است: «هنگامی که از مینی‌بوس پیاده شدیم، برای لحظه‌ای بسیار کوتاه به طور پنهانی اطرافم را نگاه کردم. آن سوی دیواری که مقابل چشم من بود، تپه قرار داشت. هر چند ارتفاع چندانی نداشت اما در مقایسه با دیوار محوطه، بلند به نظر می‌رسید.»
بر پایه توصیفات این شاهد، ممکن است این بازداشتگاه بین موانع طبیعی محاط شده و در یک نقطه کور قرار گرفته باشد. حیاط این مجموعه خط‌کشی شده است. این خط‌کشی‌ها، مسیریابی را برای زندانیانی که با چشم‌بند منتقل می‌شوند، آسان‌تر می‌کنند. فرد بازداشت‌شده در حیاط بند یک الف می‌تواند از پایین چشم‌بند به خط کشی نگاه و با راهنمایی نگهبان‌ها، رنگ مشخصی را دنبال کند. هر کدام از خط‌ها با یک رنگ خاص رنگ‌آمیزی شده‌اند و به یکی از ساختمان‌های بازداشتگاه منتهی می‌شوند. بازداشت‌شده‌ها در ابتدا به بخش پذیرش منتقل می‌شوند و اطلاعات اولیه و تصویر آن‌ها ثبت می‌شود.
درهای ساختمان‌های بازداشتگاه یک الف به وسیله کلید هوشمند (کارت) باز و بسته می‌شوند. این کارت در اختیار نگهبان‌ها قرار دارد. درهای سلول‌ها فاقد این سیستم الکترونیکی هستند. چند تن از بازداشت‌شده‌های تظاهرات‌های دی ۱۳۹۶ به اطلس گفته‌اند که سلول‌های انفرادی آن‌ها موکت یا فرش نداشته است. هم‌چنین در این ایام، با کمبود لوازم بهداشتی و پوشاک روبه‌رو بوده‌اند. همه این موارد نشان دهنده آن هستند که بازداشتگاه یک الف تازه تاسیس بوده و احتمالاً بهره‌برداری آن از سال ۱۳۹۵ یا ۱۳۹۶ آغاز شده است.
بازداشتگاه یک الف دارای چند طبقه است. در زیرزمین آن، سلول‌های انفرادی واقع شده‌اند. در طبقه اول (بالای هم‌کف)، دو سوییت بزرگ قرار دارد که زندانیان به صورت عمومی در آن نگهداری می‌شوند. طبقه فوقانی نیز محل بازداشت زنان است. در سلول‌های انفرادی این بازداشتگاه، در کنار محل خواب زندانی‌ها، یک حمام و توالت قرار دارد. تنها یک دیوار ۱۲۰ سانتی‌متری محیط سلول و سرویس را از هم جدا کرده است. یکی از شاهدان به اطلس زندان‌های ایران گفته است که سوییت‌های مجتمع او را به یاد سالن‌های مساجد ایرانی می‌انداختند؛ سالنی بزرگ با چهار ستون میانی و هم‌چنین سقفی بسیار بلند. این مکان دارای سه توالت و حمام است که در کنار اتاقک افسر نگهبان قرار گرفته‌اند.
به گفته این شاهد، برای مراجعه به سرویس باید افسر نگهبان در سوییت را برای زندانی باز کند. بسیاری از بازداشت شده‌ها در اظهارات خود تاکید کرده‌اند که در زمان بازداشت به هیچ عنوان آن‌ها را برای هواخوری نبرده‌اند. اما یکی از آن‌ها به گزارش‌گر اطلس گفته است: «این مکان یک هواخوری دارد که من را به آن‌جا برده‌اند. در آن محیط یک حوض آب قرار داشت و بالای سر زندانی فنس کشیده شده بود.»
این بازداشتگاه هر چند به قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران تعلق دارد اما کارکنان آن مدعی هستند این مکان در اختیار پلیس تهران است. «محمود معصومی»، زندانی سیاسی که دی‌ماه ۱۳۹۶ در این مکان بازداشت بود، می‌گوید: «بازپرس کشیک به بازداشتگاه یک الف آمده بود. من و چند نفر از معترضان زندانی را به اتاق او بردند. بازپرس به من گفت چشم‌بندت را بالا بزن و برگه را امضا کن. در این لحظه برگه‌ای را با دو مهر خاص روی میز او مشاهده کردم؛ نامه محرمانه قرارگاه ثارالله و بازداشتگاه یک الف. ضمنا دقایقی بعد با نماینده دادستان در قرارگاه ثارالله روبه‌رو شدم. این فرد را قبلا نزد قاضی ]محمد[ مقیسه دیده بودم. پس از آن‌که مرا به سوییت باز گرداندند، به دیگر زندانیان گفتم اسم این بازداشتگاه یک الف است و در اختیار قرارگاه ثارالله است. دقایقی بعد بدون آن‌که کسی به بیرون سوییت رفته باشد، نگهبان با عصبانیت مرا صدا کرد و پرسید چه کسی اسم این بازداشتگاه را به تو گفته است؟ گفتم روی برگه‌ای که روی میز بازپرس بود، نوشته شده بود یک الف و قرارگاه ثارالله. نام قرارگاه ثارالله که از دهانم خارج شد، با عصبانیت گفت خفه‌شو! پس از آن از زندانیان خواست که وسایل مرا بیاورند. به من دست‌بند زدند و به سلول انفرادی منتقلم کردند.»
با توجه به این که چند دقیقه پس از صحبت‌های محمود معصومی، ماموران به سراغ وی رفته‌اند، می‌توان نتیجه گرفت که سوییت‌های بازداشتگاه یک الف به وسیله ماموران شنود می‌شوند. از این جهت که در این بازداشتگاه معترضان خیابانی نیز نگهداری می‌شوند، استراق سمع در آن می‌تواند وضعیت این زندانیان اغلب کم‌تجربه را دشوار کند. لازم به ذکر است که این سوییت‌ها به دوربین نیز مجهزند اما نیروهای امنیتی مدعی هستند که این دوربین‌ها فقط برای حفظ امنیت زندانی نصب شده‌اند و میکروفن ندارند. ایران وایر 22 فروردین
